บ้านเจริญสุขอยู่ในอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ซึ่งเป็นถิ่นของภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้ว เขาพระอังคาร 1 ในภูเขาไฟที่ดับแล้ว 6 ลูกของจังหวัดบุรีรัมย์ มีดินลาวาภูเขาไฟที่นอกจากจะมีประโยชน์ในการเพาะปลูกพืชที่ให้ผลดีแล้ว ชาวบ้านเจริญสุขยังได้นำวัตถุดิบนี้มาผสมผสานกับภูมิปัญญาชาวบ้านจนได้กรรมวิธีในการย้อมผ้าด้วยโคลนจากดินภูเขาไฟ จนได้ผลผลิตผ้าภูอัคนีที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น เป็นผืนผ้าที่อ่อนนุ่มออกสีน้ำตาลแดงและน้ำตาลอ่อน ซึ่งเป็นสีจากดินภูเขาไฟ 

 

วิธีการหลักของการย้อมผ้าภูอัคนี คือการใช้ดินภูเขาไฟในบริเวณใกล้เคียงเขาพระอังคารผสมกันน้ำ ในอัตราส่วนดินภูเขาไฟ 3 กิโลกรัมต่อน้ำเปล่า 10 ลิตร การทำสีอ่อนแก่ หากอยากได้สีเข้มก็ผสมน้ำให้น้อยลง หากได้สีอ่อนก็ผสมน้ำให้มากขึ้น จากนั้นก็นำมาหมักย้อมผ้า ใช้ผ้าฝ้ายหรือไหม หนัก 1 กิโลกรัม ในการย้อมแต่ละครั้ง แช่ในน้ำดินภูเขาไฟโดยใช้เวลา 8-10 ชั่วโมง ก็จะได้สีน้ำตาลเย็นตา หรือถ้าอยากได้สีอ่อนอาจใช้เวลาน้อยกว่านั้น จากนั้นนำไปต้มกับน้ำเปลือกประดู่เพื่อให้สีติดทนนาน นำผ้าไปล้างน้ำสะอาด แขวนบนราวตากผ้าพร้อมยืดผ้าให้ตรง

 

เมื่อได้ผ้าหรือด้ายภูอัคนีแล้ว จึงนำไปแปรรูปถักทอเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ  มีทั้งเสื้อ ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ เป็นต้น โดยผนวกความเชื่อที่ว่าภูเขาไฟพระอังคารนั้นเป็นภูเขาไฟที่มีความศักดิ์สิทธิ์ พิจารณาจากภูมิศาสตร์แล้ว มีรูปร่างคล้ายพญาครุฑนอนคว่ำหน้า และยังเป็นที่ตั้งของวัดเขาพระอังคาร ที่เชื่อว่าเป็นที่ประดิษฐานเถ้าพระอังคารของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังนั้นการนำดินมาใช้ในกระบวนการผลิตจึงถือว่ามีความเป็นสิริมงคลแก่ผู้สวมใส่อีกด้วย

 

ปัจจุบันผ้าฝ้ายภูอัคนี ได้ผ่านการรับรองจากกระทรวงอุตสาหกรรม ว่ามีแห่งเดียวในจังหวัดบุรีรัมย์ และยังได้รับเลือกให้เป็นหมู่บ้าน OVC หรือ OTOP Village Champion ที่ได้รับการสนับสนุนจากกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย โดยทางกลุ่มได้มีการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์ที่สวยงามเป็นเอกลักษณ์ เหมาะสำหรับนำไปใช้และเป็นของฝาก ซึ่งลูกค้าจะมีทั้งนักท่องเที่ยว ข้าราชการ และประชาชนทั่วไป

 

ทางกลุ่มสตรีทอผ้าไหม-ผ้าฝ้าย ในหมู่บ้านเจริญสุข ยังเพิ่มทางเลือกให้นักท่องเที่ยว ให้สามารถเข้ามาเยี่ยมชมในรูปแบบการท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้วัฒนธรรมและวิถีชุมชน เพื่อทำความรู้จักกับกระบวนการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์เด่นประจำท้องถิ่นในทุกขั้นตอน เพื่อให้ความรู้ด้วยการลงมือทำ เป็นการบอกเล่าเรื่องราวอีกหนึ่งภูมิปัญญาไทยที่มีคุณค่ายิ่ง และมีการจัดโปรแกรมนำเที่ยวแบบ 1 วัน หรือ 2 วัน 1 คืน ซึ่งมีโฮมสเตย์รองรับอีกด้วย ผู้ที่สนใจแวะชมผ้าภูอัคนีหรือทริปท่องเที่ยว ติดต่อได้ที่ กลุ่มสตรีทอผ้าไหม-ผ้าฝ้าย หมู่บ้านเจริญสุข สอบถามเพิ่มเติม โทร. 08-9526-6071